Endüstriyel tesisler yoğun olarak yanıcı maddeler gibi enerji türleri ve hammaddeleri barındırdığından yangın riskinin yoğun olduğu bölgelerdir. Bu yüzden endüstriyel tesislerde, yangın ve patlama gibi ekstrem durumlara karşı ekstra hassasiyet beslenmelidir. Potansiyel yangın tehlikesi her daim mevcut olduğundan endüstriyel tesis sınırları içerisinde yangın gibi olaylara karşı önlemler alınmalı ve gerekli kontroller sürdürülebilir şekilde sağlanmalıdır.
Yanıcı madde, enerji ve oksijenin bulunduğu her ortamda olası bir tehlike olan yangın, sanayi işletmelerinde daha kritik bir risk olarak algılanır. Endüstriyel tesislerde yangın riski, öncelikli olarak üretim amacıyla kullanılan enerji kaynaklarından, kusurlu elektrik tesisatından, sürtünme sonucu ısınan yüzeyden statik elektriklenme sonucu çıkan kıvılcımlardan, kimyasal maddelerin patlaması, kontrolü yanmanın kontrolden çıkması ve iş kazaları gibi nedenler yüzünden ortaya çıkar. Bu doğrultuda endüstriyel işletmelerin, yukarıda sıralanan risklere karşı daha dikkatli davranmaları ve gerekli altyapı sistemlerini kurmaları gerekmektedir.
Teknoloji her alanda olduğu gibi endüstriyel tesislerde iş güvenliği kapsamında yenilikçi ürünlerin ortaya çıkmasına ön ayak oldu. Bu sistemler üzerinde durmadan önce endüstriyel tesisleri içine alan yangın yönetmelikleri başlığı hakkında bilgi sahibi olmak yararlı olacaktır.
Endüstriyel İşletmeler İçin Uygulanan Yangın Yönetmelikleri
Endüstriyel işletmeler için uygulanan yangın yönetmelikleri arasında bağlayıcılığı en yüksek olan yönerge, detayları Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen "Binaların Yangından Korunmasına Hakkında Yönetmelik"tir. Bununla birlikte Sivil Savunma Kanunu kapsamında uygulanan "Organize Sanayi Bölgelerinde Yangın Yönetmeliği" başlıklı prosedürler de özellikle OSB sınırları içerisinde faaliyet gösteren işletmelerin dikkate almaları gereken kanunlardır.
Yangın Yönetmelikleri Kapsamında Endüstriyel İşletmeler Neler Yapmalı?
Resmi olarak işletmelerin yükümlü olduğu "Yangın Yönetmeliği" kapsamında sanayi odaklı kuruluşlar yangın riskine karşı bir takım önlemler almakla yükümlüdürler. Bu önlemler arasında yangın algılama sistemleri, yangın alarmı sistemleri gibi afet riskini minimize edecek altyapıların kurulması gibi zorunluluklar da yer alır.
Endüstriyel Tesislerde Yangın Riskine Karşı Kullanılması Gereken Sistemler
Endüstriyel organizasyonlarda yanına karşı önlem amacıyla kullanılabilecek yenilikçi teknolojik ürünler olduğu gibi iş güvenliği açısından hayati önem taşıyan yangın algılama sistemleri de mevcuttur. Yangın algılama sistemleri; duman dedektörleri, sıcaklık ısı algılama dedektörü veya alev algılama sensörü gibi teknolojilerle desteklenen teknolojilerdir. Bu doğrultuda işletmeler, olası yangın anında en hızlı şekilde aksiyon alabilmek dolayısıyla yaşanabilecek can ve mal kaybını minimum seviyeye çekebilmek adına bu sistemleri kullanmaktadırlar. ATEX sınıfları ve ATEX 'e göre mühendislik çalışması yaparak yangın algılama sistemleri bağlamında kullanılan teknolojileri ve onların çalışma prensiplerini daha detaylı anlayabilmek adına sistemlerin her bir bileşenine detaylıca bakmak daha sağlıklı olacaktır.
Endüstriyel İşletmelerde Duman Dedektörü ile Yangın Algılama
Yangın algılama teknolojileri kapsamında yoğun olarak kullanılan ürünlerden biri olan "duman dedektörü", kapalı üretim tesislerinde ve fabrikalarda yüksek performans sağlayan bir yangın koruma sistemi ürünüdür. Duman dedektörü, olası afet anında yaşanabilecek olan kaybı en hızlı şekilde önleyebilecek sistem olmakla birlikte erken uyarı sisteminin aktif edilmesi açısından hayati önem taşır. Endüstriyel işletmelerde özellikle yanıcı kimyasalların ya da hammaddelerin kullanıldığı alanlara yerleştirilen duman dedektörleri, en ufak bir duman belirtisinde alarm sistemi ve yangın söndürme sisteminin devreye girmesine olanak verir. Bu doğrultuda kullanılan duman dedektörü teknolojileri de şu şekilde sıralanabilir:
Noktasal dedektörlerle duman algılama endüstriyel işletmelerde, olası bir alev alma durumunda ya da şiddetli bir yangın başlangıcında kızılötesi teknolojisini kullanarak dumanın tespit edilmesine olanak verir. Noktasal duman dedektörleri, yangın sebebiyle oluşabilecek kimyasal gaz ve duman partiküllerini anında algılayabilen üst düzey yangın önlemi sistemleridir. İşletme sınırları içerisinde yangın çıkma riskinin yüksek olduğu stratejik noktalara konuşlandırılan noktasal duman dedektörleri, optik algılayıcıları sayesinde yangına karşı işletme güvenliğini maksimum seviyeye çıkartırlar.
Beam duman dedektörleri olarak da adlandırılan bu yangın algılama teknolojisi genel olarak bir adet alıcı ve vericiden oluşur. Endüstriyel işletmelerde kullanılacak olan duman algılama teknolojisinin belirlenebilmesi adına öncelikli olarak alanın uygun olup olmadığının tespit edilmesi gerekir. Gerekli testler yapıldıktan sonra ışın dedektörlü duman algılama sistemi alana uygunsa işletme sınırları içerisinde kritik noktalara yerleştirilir. Kullanım kapsamında herhangi bir şekilde yanlış alarm verilmemesi için TS CEN/TS 54-14 Standartlarının uygulanması kritik önem arz eder. Tek bir ışın dedektörü sistemi ile endüstriyel işletme sınırları içerisinde yaklaşık olarak 1500 metrekarelik alan korumaya alınmış olur.
Sıcaklık algılama sistemleri, tüm performans ölçütleri uluslararası düzeyde yapılan denetlemeler kapsamında belirlenmiş dolasıyla kullanım verimliliği ispatlanmış teknolojilerdir. Özellikle stabil ısı değerlerinin yaygın olduğu endüstriyel organizasyonlarda kullanılan sıcaklık dedektörleri ile yangın algılama sistemleri, olası yangın durumunun en hızlı şekilde tespit edilmesi açısından yarar sağlar. İş ve işçi güvenliğinin sağlanması açısından son derece önemli olan bu sistem, ortam sıcaklığının belirlenen eğrinin üzerine çıkması durumunda yangın alarm sistemi ve yangın söndürme sistemini devreye sokar. Yangın alarmı sistemleri ile entegre bir şekilde çalışan sıcaklık algılama dedektörlerinin olası yangın riskini minimum seviyeye indirdiğini söylemek doğru olacaktır.
Endüstriyel İşletmelerde Alev Algılama Sistemleri ile Yangın Önlemi
Alev algılama sistemleri kullanılan ortamlarda olası yangın halinde alevlerin en hızlı şekilde algılanarak yangın alarmı ve yangın söndürme sistemlerinin aktif hale gelmesine olanak veren teknolojilerdir. Yangın algılama sistemleri sayesinde kızılötesi ve morötesi ışık teknolojileri kullanılarak alevlerin saptanmasına olanak verir. Fabrikalarda ve endüstriyel işletme sınırları içerisinde risk oranı yüksek alanlara konuşlandırılan alev algılama sensörü, diğer sistemlerde olduğu gibi yangının hızlıca saptanmasına olanak vererek gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.
Yangın ve gaz algılama sistemleri uygulanan prosedürlerin yanı sıra iş ve işçi sağlığının güvence altına alınması açısından oldukça kritiktir. Bu doğrultuda sanayi işletmelerinin, kendi endüstriyel ihtiyaçlarına yanıt verecek ve işletme sınırları içerisinde çalışan güvenliğini sağlayacak yangın önleme sistemlerini kullanmaları gerekmektedir. İşçi güvenliğine ek olarak işletmelerin en önemli varlıklarından olan üretim araçları ve iş yeri güvenliğinin sağlanması da yangın önleme teknolojileri ile mümkündür. En yenilikçi teknolojilerle üretilmiş yangın algılama sistemleri hakkında daha fazla bilgi almak için Honeywell ürünlerini inceleyebilirsiniz.