ATEX Nedir ve ATEX Sınıfları Nelerdir?

Atex Nedir? Atex Sınıfları ve Tehlike Bölge Derecelendirmeleri Nelerdir?

Endüstriyel tesis ve fabrikalarda yangın önlemleri kapsamında özellikle yapısal bakımdan ve organizasyon bakımdan yangından korunma gibi bir takım önlemler öne çıkmaktadır. Bu önlemler genel olarak kağıt üzerindeki prosedürlerle alakalı olmakla birlikte verimlilik açısından desteklenmesi gereken yönergelerdir. Bu noktada da Atex standartları olarak da adlandırılan ve 2003'den bu yana Avrupa Birliği ülkeleri ve aday ülkeler içerisinde uygulanan prosedürler dikkat çeker.

Atex açılımı nedir sorusuna yanıt vermek gerekirse Atmospheres Explosibles teriminin kısaltılmış halidir. Fransızca bir kelime olan bu kavram, yanıcı maddeleri ifade eder. Bu bilgi ışığında Atex Standartları, yanıcı maddelerin yoğun olarak kullanıldığı endüstriyel tesislerde yangına karşı önlem alınması amacıyla uygulanan prosedürler olarak tanımlanır. Atex standartları kapsamında, işletme sınırları içerisinde yangın riski taşıyan bölgelerin derecelendirilmesi için bazı kriterler kullanılır. Atex sınıfları olarak da adlandırılan bu dereceler, risk etkenine göre önlemlerin alınması açısından belirleyici etkenlerdir.

Tüm bunların yanı sıra endüstriyel tesislerde yangından korunma kapsamında öne çıkan bir diğer başlık ise Exproof kavramıdır. Explosion Proof kelimesinin kısaltması olan Exproof nedir sorusuna basit bir yanıt vermek gerekirse "patlamaya karşı koruma" anlamı üzerinde durulabilir. Endüstriyel tesislerde yangın kullanılan yanıcı maddelerden, elektrikli ürünlerden ya da tesisat kaynaklı nedenlerden çıktığından dolayı Exproof ürünler, bu riskleri minimize edecek şekilde tasarlanmışlardır. Exproof pano ve exproof elektrik tesisatı ürünleri, endüstriyel işlemlerde yangın riskini minimize eden şekilde donatılmış teknolojilerdir.

ATEX sınıfı ürünlerin kullanılması gereken tesisleri sıralamak gerekirse, sanayi kuruluş sektörleri olarak sırasıyla; boya imalatçıları, akaryakıt dağıtım istasyonları, akü imalatçıları, maden ocakları, kimyevi laboratuarlar, kozmetik imalatçıları, gaz üretim tesisleri, tekstil fabrikaları, pamuk depoları, ambalaj imal yerleri gibi bir çok alanı kapsamaktadır.

Endüstriyel Tesislerde ve Fabrikalarda Yangın Önlemleri

Atex sınıflarının üzerinde durmadan önce yangın tehlike derecelerinin bölgeye ve tehlike etkenine göre farklı şekilde değerlendirildiğini söylemek doğru olacaktır. Bu doğrultuda alan bazında değerlendirme yapmak açısından Yangın tehlike Zone derecelendirmesi gibi değerlendirme metotları kullanılır. Bunun yanı sıra, Kuzey Amerika'da alan bazında değerlendirmeler division 1 ya da division 2 gibi numaralandırmalar ile yapılmaktadır. Tüm bunların yanı sıra gaz grupları arasında da farklı derecelendirme kriterleri olup gazın türüne ve tehlike düzeyine göre çeşitli değerler söz konusu olabilmektedir.

Tüm bunlara ek olarak Atex sınıfları nedir sorusuna yanıt verebilmek adına bu sınıfların kullanılacak olan yangın koruma sistemlerinin Atex standartlarına uygunluğunun belirlenmesi açısından önemli olduğunu bilmek gerekir.

ATEX Sınıfları Nelerdir?

Güvenlik ürünlerinin kapsamının belirlenme süreçlerinde kritik önem taşıyan Atex sınıfları şu şekilde sıralanabilir:

• Isı

Yangın önleme teknolojileri kapsamında kullanılacak olan güvenlik ürünlerinin ısıya dayanıklılığı ve olası yangın anında ısıya karşı maksimum direnç seviyesinin verildiği sınıftır. Atex ısı sınıfı, kullanılacak olan yangın güvenlik ürünlerinin ateş ve ısı karşısındaki direncinin belirlenmesi açısından yarar sağlar.

• Gaz

Atex Gaz sınıfı, kullanılacak olan yangın önleme sistemlerinin farklı gaz türlerine karşı vereceği tepkiyi ifade eder. Atex sertifikasyonu kapsamında kullanılacak olan güvenlik ürünü, farklı gaz sınıflarına karşı ekstra duyarlı olabilmektedir. İşletme ve endüstriyel faaliyet türüne göre yönetmeliklerin yerine getirilmesi için gaz sınıfı üst düzey önem arz eder.

• Arttırılmış Emniyet

Atex arttırılmış emniyet sınıfına dahil olan yangın güvenlik ürünleri, alev sızdırmaz muhafaza gibi bazı özelliklere sahiptirler. Atex standartları kapsamında kurulumu yapılacak ürünün emniyet sınıfı, bu değişkenler sayesinde belirlenebilir.

• Koruma

Atex Koruma, ürünün sahip olduğu koruma derecesinin belirlenebilmesi açısından yarar sağlar. Ürünün koruma özelliklerinin detaylandırılabilmesi adına Atex standartlarına sahip olan ürünler koruma sınıfı ile kullanıcı güvenliğini garanti ederler.

• Bulunacağı Ortam

Atex sertifikasyonuna sahip olan ürünlerde bulunacağı ortam gibi bir değişken, kullanım alanlarının belirlenmesine olanak verir.

• Ortam Sınıflandırması

Yine aynı şekilde uygulanan standartlar gereği, kullanılacak olan ortamların tehlike derecelerine uygun ürünlerin tercih edilmesi gerekir. Ortam sınıflandırması sınıfı, endüstriyel işletmelerin tehlike derecelerine göre doğru ürünü tercih etmelerini sağlar.

• Ekipman Grubu

Güvenli ürünleri sertifikalarındaki ekipman grubu değişkeni, işletmenin faaliyet gösterdiği sanayi dalına göre doğru ürünü seçmesine imkan tanır.

• Sertifika Kuruluş Kodu

Atex sertifika kuruluş kodu, resmi kurumlar tarafından yapılan denetlemeler esnasında kullanılan ürünlerin standartlarına ve Avrupa Birliği yasal gerekliliklerine uygun olduğunu ispatlanması açısından büyük önem arz eder.