Robocall, bilgisayar sistemi üzerinden otomatik yapılan ve önceden kaydedilmiş bir mesajı paylaşan aramalara verilen isimdir. Geçmişte daha çok tele pazarlama ve özellikle Amerika’da seçim öncesi adayların paylaştığı politik mesajlar ve anketlerle ortaya çıkan Robocalls, bugün insanların kişisel bilgilerini telefon konuşması üzerinden ele geçirip, kötü amaçlarla kullanılması ile ünlenmeye başladı. Otomatik robot aramaları, spam telefonlar, sahte aramalar olarak da isimlendirilir.
Bir firmanın kullanıcılarını veya bir okulun velileri bilgilendirmesi veya halkın acil durumlarda toplu bilgilendirilmesi gibi yararlı kullanımları olsa da, dolandırıcılık amaçlı kullanımı yüzünden sahte spam aramalar dünyanın birçok farklı köşesinde tepki topluyor.
Arama maliyetinin düşüklüğü ve kısıtlı teknik bilgileri olan birinin bile kullanabileceği bir yazılım ile kolayca yapılabilen aramalar nedeniyle gittikçe yaygınlaşıyor bu sistem. Pazara giriş engellerinin neredeyse sıfır olması demek art niyetli herkesin basitçe bu sistemi sömürebilmesi anlamına geliyor.
Sahte aramaları en tehlikeli hale getiren özelliği ise, aramaların alakalı yazılımlar ile tamamen farklı numaralardan geliyor gibi gösterilebilmesi. VoIP (Voice over IP) teknolojisi, dünya üzerindeki herhangi bir noktadan, istediğiniz ülkeden arıyormuş gibi numarayı değiştirme imkânı veriyor. Örneğin dünyanın öteki ucundaki bir dolandırıcı, sanki ülkenizdeki bankanızdan arıyor gibi manipüle edebiliyor sistemi; bu da kişilerin normalde cevap vermeyeceği aramaları kabul etmesi anlamına geliyor.
Sistem otomatik olarak yaptığı için aramaları, kişi aramayı kabul edene kadar karşı tarafta herhangi birisinin bir aksiyon alması gerekmiyor. Ne zamanki arama kabul ediliyor, o noktada sistem gerçek bir kullanıcıya aktarıyor aramayı. Bu aşamada asıl tehlike, günümüzde gittikçe gelişen ses manipülasyonu veya otomasyon teknolojileri ile daha önce benzer aramalarda ortaya çıkan robotik bir ses tonu yerine, gerçek bir kişiyi andıran veya tamamen tanıdığınız birinin sesini andıran bir ses tonunun size cevap vermesi. Makine öğrenmesi ile artık yazılımlar günlük konuşma dilini ve konuşanın hislerini algılamakta ve mimik etmekte pek de zorlanmıyor. Çoğu vakit telefonun ucundakinin gerçek bir insan veya bir bot olduğunu ayırt etmek mümkün değil. Bu noktada kullanıcıyı hem telefonda çıkan telefon numarası hem de telefonun ucundaki ses tonu ile kandıran dolandırıcılar, kişisel bilgileri almakta hiç sıkıntı çekmiyor.
Amerika’da yapılan araştırmalara göre, tüm mobil arama trafiğinin en az yarısı Robocalls veya sahte aramalardan oluşuyor. Günde tahmini 167 milyon Robocall arama yapılıyor ve bu hızla giderse 2019 yılında 62 milyar benzer aramanın yapılması bekleniyor. Buna karşı aksiyon almak için hızla harekete geçen mobil operatörler, kullanıcılarına ücretsiz Robocall bloklayıcı aplikasyon veya servisler sağlıyor. Bunun dışında en yaygın Robocall engelleme yöntemi, üçüncü parti aplikasyonlar. Ayrıca bazı telefon modelleri de (Google Pixel ve Samsung Note/Galaxy), potansiyel tehlikeli aramaları işaretliyor ve kullanıcıyı uyarıyor. Bu önlemler doğru yönde adımlar olsa da, Robocall dolandırıcılığını ortadan tamamıyla kaldırmak için şu aşamada yeterli gözükmüyor.