Duman dedektörü, son yıllarda evlerden iş merkezlerine, alışveriş merkezlerinden hastanelere, okullara kadar pek çok yerde kullanılan yangın önlemlerinden biridir.
Kapalı mekanlarda sigaranın yasaklanmasından sonra sigara kullanımı konusunda caydırıcılık olması açısından da kullanılan bu cihazlar için yangın önlemlerinin ilk ve belki de en önemli ayağı dersek çok da yanlış olmaz. Zira yangın algılama sistemleri ne kadar hassas olur, yangın işaretlerini o kadar erken algılar ve sinyal verirse, yangına müdahale o kadar çabuk olur, böylece büyümeden söndürülen yangın can ve mal kaybına neden olmaz.
Duman dedektörü yangın belirtisi olan duman, ısı, ışık ya da gazı algılayıp sinyal veren bir cihazdır. Yangın algılamanın ilk adımı olan bu cihazlar can ve mal güvenliğinin de ilk gerekliliğidir. Isı ve ışığa tepki veren dedektörler ağırlıklı olarak evler için kullanılırlar. Dumana tepki verenler ise yoğun kalabalıkların olduğu mekanlarda kullanılırlar. Zira bir alışveriş merkezinde en küçük ısı değişiminde sinyal veren duman dedektörü önlemden ziyade kaos anlamına gelebilir. Ya da sigara dumanına tepki veren bir dedektörün verdiği sinyal bir okulda gereksiz paniğe neden olabilir.
Duman dedektörü çalışma prensibi, normal seviyenin üzerinde duman, ısı ya da ışık algıladığında sinyal vermek üzerine kuruludur. Dedektörün aktif hale gelmesi için mutlaka bir uyaran tarafından uyarılması gerekir.dedektör bulunduğu mekana göre ya mekan içindekilere sinyal verir ya da alarm izleme merkezlerine.
Duman dedektörleri Optik (Fotoelektrik) dedektör, iyonize(Pilli) dedektör ve ışın tipi olarak kategorilendirilir. Optik, pilli ya da ışın dedektörleri uygulama alanlarına göre seçilirler.
Optik duman dedektörleri ışık demeti kullanarak havadaki değişimi tespit ederler. Işın sistemleri, kızılötesi veya ultraviyole sisteminde çalışır. Dumanın ışığın dizilimini engellemesi sonucunda ışık kırılmalarına göre çalışan dedektörün de 2 farklı çeşidi vardır.
İlk seçenekte dedektör ışığın dedektöre yönlendirilmesi ve saçılan ışığın derecesine göre devreye girer. İkinci seçenekte ise dedektör dumandan yansıyan ışığı alır ve bu ışık tolere edilebilir seviyenin üzerine çıktığında sinyal verilir. İkinci seçenek optik dedektörde daha sık kullanılan bu ikinci sistemdir.
Optik dedektörler daha yavaş başlayan yangınlara daha iyi tepki veren sistemlerdir.
Pilli duman dedektörü ya da iyonize dedektör sistemleri, elektronik sesli uyarı sistematiğinde geliştirilmişlerdir. Pil veya güç kaynağı ile çalışan bu dedektörler genellikle uygulama alanlarındaki güç kaynak ünitelerine bağlanarak kullanılan sistemlerdir. Sistem dumanın dedektöre girmesi ve iyonize havanın dumana yapışarak alarmı çalıştırması esasına dayanmaktadır.
Bu dedektörler yangın daha başlangıç aşamasındayken hissederek gelen sinyalleri bir kez değerlendirir ve sinyallerin normalin üzerine çıkması durumunda da ana panele gönderir.
Toz veya buhar bulunmayan alanlarda, özellikle otel, hastane odaları, depolar gibi yerlerde kullanılmaları daha doğru sonuçlar verir.
Bu noktada duman dedektörü için uygun olmayan yerler konusu da önemlidir. Bu yerlere dedektör takılırsa yanlış alarmlarla sık sık karşılaşılabilir.
Buhar seviyesinin görece yüksek olduğu banyo ve mutfaklar, havalandırma noktası ya da radyatörlerin yanı, otopark ya da garajlar, lambalara yakın olan yerler dedektör koyulmaması gereken yerlerin başında gelir. Dedektör lambadan en az 30 santimetre uzağa takılmalıdır ki, lamba ısısı nedeniyle oluşan hava konveksiyonu sonucunda dedektör kirlenmesin. Havalandırma noktası ya da radyatör yanı gibi yerlerde hava konveksiyonu dumanın dedektöre ulaşmasını engelleyebilirken, garajlardaki egzoz gazı yanlış alarmlara neden olabilir.
Işın tipi duman dedektörü ise tavan yüksekliğinin fazla olduğu sinema, tiyatro, müze, havalimanı, basketbol sahaları gibi alanlarda kullanılır. Çok sayıda dedektör kullanmamak için üretilen bu alternatifte 100 metreye kadar çıkan mesafelerde alıcı ve verici arasındaki ışık engellenir. Eğer daha önceden belirlenen değerden daha fazla bir oranda ışık engellenirse sistem alarm durumuna geçer.
Duman Dedektörü Nasıl Kapatılır?
Duman dedektörünün kapatılması gereken yanlış alarm durumları da olabilir. Zira yangın alarmları bazen genellikle de duman nedeniyle kontrol altında olmayan bir yangın olmadığı halde bile çalışabilir.
Bu durum yaşandığında duman dedektörünün kapatılması ve alarm sesinin susturulması gerekir. Kapama işlemi yanlış alarmın verildiği mekandaki kontrol paneli üzerinden şifre girilerek yapılabileceği gibi alarm izleme merkezi tarafından da gerçekleştirilebilir.
Duman dedektörü ve duman dedektörü çalışma prensibi hakkında detaylı bilgi almak için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.